Mamo! Tato! Jestem już wystarczająco słodki – Cukier w diecie dziecka.
Cukier to substancja otrzymywana zwykle z buraka cukrowego lub trzciny cukrowej. Dodawany jest do wielu rodzajów produktów spożywczych: napojów, sosów (np. do keczupu), płatków śniadaniowych, dżemów, jogurtów, serków homogenizowanych oraz oczywiście do słodyczy.
Dzieci naturalnie wykazują preferencje smaku słodkiego już od okresu niemowlęcego aby móc akceptować naturalny pokarm matki, w którym znajduje się laktoza (cukier mleczny) co nadaje mu lekko słodki posmak.
Przy obecnym dostępie do żywności cukier może wywołać negatywne skutki. Zbyt duży udział cukrów w diecie dzieci:
-upośledza wchłanianie ważnych pierwiastków, np. żelaza i cynku,
-hamuje apetyt na wartościowe posiłki, co grozi niedoborami, bardzo niebezpiecznymi w czasie intensywnego wzrostu i rozwoju
-sprzyja próchnicy, zaparciom, otyłości, chorobom serca, cukrzycy, zaburzeniom psychoruchowym oraz nowotworom
- może powodować trudności w nauce- prowadzi do zmian w mózgu, które dotyczą głównie obszarów odpowiedzialnych za uczenie się i zapamiętywanie.
Dzieci spożywające znaczne ilości słodkich produktów jednocześnie jedzą mniejsze ilości produktów mlecznych, a także warzyw oraz produktów zbożowych zawierających cenny błonnik.
W jaki sposób ograniczyć cukier w diecie dziecka?
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby w zdrowej diecie zarówno dorosłego, jak i dziecka cukier stanowił mniej niż 10% dziennego zapotrzebowania kalorycznego, a najlepiej nie przekraczał 5%
Dlatego niezwykle ważnym zadaniem dla rodzica jest ograniczanie cukrów dodanych i to już od wczesnego dzieciństwa min. poprzez unikanie dużej ilości produktów o wyraźnie słodkim smaku w diecie dziecka.
Przed zakupem jakiekolwiek produktu spożywczego należy dokładnie czytać etykiety a konkretnie listę składników. Czasem przy czytaniu etykiety np. kaszki bez dodatku cukru i soli może być dla nas zaskoczeniem pozycja cukry czy sód w tabeli wartości odżywczej. Dlatego główną wskazówką dla rodzica jest lista składników, warto wybierać produkty bez cukru, sacharozy, miodu, syropu glukozowego, fruktozy czy innych cukrów dodanych.
Słodzone napoje lub herbatę z cukrem należy zastąpić wodą np. z cytryną lub innymi owocami, które lubi dziecko. Jeśli podajemy kakao, to wybierajmy tradycyjne i ograniczmy ilość cukru a najlepiej wcale go nie dodawać. Zamiast owocowego jogurtu czy serka ze sklepu lepiej podać dziecku jogurt naturalny z dodatkiem świeżych owoców. Potrawy o lekko słodkim smaku można przyprawiać odrobiną wanilii, cynamonu, goździków.
Kluczowe są też dobre wzorce przekazywane przez opiekunów. Niestety często rodzice nie dają dzieciom najlepszego przykładu, ponieważ sami spożywają duże ilości cukru.
Rodzicu pamiętaj: to opiekun decyduje CO i kiedy dziecko zje, natomiast dziecko decyduje ile zje, warto być konsekwentnym, gdyż właściwe preferencje i zachowania żywieniowe to ważna inwestycja na przyszłość.
Artykuł został napisany w oparciu o literaturę
Wierzejska R., Cukier w diecie dzieci i młodzieży. Najwyższy czas na zahamowanie spożycia, Standardy Medyczne/Pediatria, 2017, T. 14
Weker H. i wsp.: Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. Do 36. Miesiąca życia w Polsce, Instytut Matki i Dziecka,2016
Opracowała Michalina Nazarenko