Kontrast
Tekst

Samodzielność przedszkolaka

Data publikacji
wt., 10/11/2022 - 22:58
Autor/ka
Beata Leissa

SAMODZIELNOŚĆ PRZEDSZKOLAKA

  Opracowała B. Leissa

Dzieci rozpoczynające edukację przedszkolną  pewne czynności samoobsługowe mają już opanowane. W przedszkolu doskonalą swoje umiejętności oraz nabywają nowe. Zdobywają wiedzę i czerpią ogromną radość ze wszelkich czynności, które mogą wykonać samodzielnie. Wszyscy chcemy, aby  dzieci  w przedszkolu czuły się jak najlepiej, a przede wszystkim bezpiecznie. Poczucie bezpieczeństwa może być bardzo zaburzone przez brak samodzielności, ponieważ dziecku towarzyszy ciągły niepokój – „czy ja to potrafię?”. 

Dzieci z natury same dążą do samodzielności. Świadczą o tym często słyszane  zdania: „Ja sam”,  „Ja to zrobię” , „Ja wiem jak”. Oczywiście pierwszym próbom samodzielności bardzo często towarzyszą niepowodzenia, które mogą zniechęcić malucha „Już nie chcę!”, „Nie umiem”. Aby  dzieci nie zaprzestały próbować swoich sił potrzebują wsparcia dorosłych, a nie wyręczania. Ciągłe  poprawianie,  wyręczanie hamuje  rozwój umiejętności i uczy przyzwyczajenia, że i tak ktoś zawsze mi pomoże. Często rodzice popełniają błąd myśląc, że dziecko ma jeszcze czas i odkładają naukę samodzielności na potem, aż podrośnie. Co może być powodem takiego zjawiska? Przede wszystkim nadopiekuńczość rodziców, obecny ciągły pośpiech i brak czasu.

W  ostatnich latach daje  się  zauważyć znaczne  obniżenie umiejętności  dzieci  w  zakresie  samodzielnego  ubierania  się,  jedzenia  czy wykonywania czynności higienicznych. Większość dzieci idących do szkoły nie potrafi  wiązać  sznurówek. Rodzice argumentują, że przecież są buty na rzepy. Tak, to prawda, należy jednak pamiętać,  że  nawet tak  prozaiczna  czynność  jak  wiązanie  butów  pomaga wyrabiać sprawność manualną bardzo ważną przy nauce pisania! Mniejsze dzieci mylą kolejność zakładanych ubrań (np. na początku zakładają rękawiczki, a później, bezskutecznie próbują nałożyć resztę garderoby). Często  obserwowana  jest  u  przedszkolaków charakterystyczna   poza: wyciągnięte rączki i nóżki przygotowane do ubierania przez dorosłych.

Co można zrobić, aby temu zapobiec? - oto kilka wskazówek dla rodziców, które pomogą w nauce samodzielności!

Samodzielnie jem!

  1. Pozwól dziecku jeść samemu
  2. Nie poganiaj (spróbuj zaplanować czas posiłków tak, aby nie wymagały pośpiechu)
  3. Nie krzycz na dziecko za to, że ubrudziło bluzeczkę czy stół jedzeniem.
  4. Podczas jedzenia wyłącz telewizor, aby dziecko się nie rozpraszało.
  5. Bądź konsekwentny (jeśli wymagamy od dziecka samodzielnego jedzenia jednego dnia, to tak samo musi być w dniach kolejnych)
  6. Gdy nabędzie już podstawowych umiejętności – rozwijaj je dalej. Pozwól nalać wodę z dzbanka (butelki), pozwól posmarować chleb masłem (używając tępego noża kuchennego) – zobaczysz jaka to frajda dla malucha.
  7. Pochwal, jeśli samodzielnie zjadło.
  8. Przypominaj o posprzątaniu ze stołu. Zachęcaj słowami: „Co robimy po zjedzeniu obiadu?” „Gdzie powinny znaleźć się brudne naczynia?”.

Sam ubieram się!

  1. Na początku pomóżmy dziecku wykonać daną czynność, najlepiej od tyłu, za plecami dziecka, trzymając ręce na rączkach dziecka np. pokażmy jak założyć skarpetki. W ten sposób  dziecko częściowo zaangażowane jest w czynność samoobsługową i ma możliwość uczenia się sekwencji poszczególnych ruchów w celu osiągnięcia  danej sprawności.
  2. Pamiętaj, że zakładanie skarpetek, butów ćwiczy koordynację pracy obu  rąk.
  3. Pamiętaj, że zapinanie guzików, suwaka ćwiczy  koncentrację uwagi i koordynację ruchów  ręki i oczu.
  4. Pamiętaj, że przy zakładaniu spodni/ swetra, rozpinaniu guzików doskonali motorykę dużą i małą.
  5. Zawsze pochwal dziecko za włożony wysiłek, budując jego motywację do dalszego działania.

 

Jestem samodzielny w łazience!

  1. Naucz dziecko odkręcać kran –  pamiętaj, że mamy różne typy kranów.
  2. Pamiętaj, że mycie rąk to proces, na który składa się: podwinięcie rękawków, odkręcenie kranu, namydlenie rąk, opłukania, zakręcenie kranu oraz wycieranie. Dla dzieci nie jest to oczywiste. Nie pomijajcie żadnej z tych czynności podczas nauki.
  3. Korzystanie z toalety to również sekwencja czynności – ucz tego swoje dziecko od początku.
  4. Nie bój się zachlapanych bluzek, czy zamoczonych rękawów. Jeśli pozwolisz dziecku na samodzielność odpowiednio przy tym instruując to z czasem te problemy znikną.
  5. Przygotuj czyste ubranka na zmianę do przedszkola – to podstawa, aby  dziecko czuło się komfortowo wiedząc, że gdy zdarzy się „wypadek” czekają na niego suche ubrania.

 

Potrafię posługiwać się  przyborami plastycznymi!

  1. Po pierwsze zapamiętaj, że nigdy nie jest za wcześnie, aby dać dziecku, kredki, farby czy nożyczki. Należy jedynie dobrać odpowiednie akcesoria do wieku oraz oczywiście kontrolować dziecko podczas pracy plastycznej.
  2. Pamiętaj, że malowanie, lepienie z plasteliny, wydzieranie, kolorowanie, rysowanie kredkami, wyklejanie to niezbędne czynności w rozwoju motoryki małej i kształtowaniu umiejętności grafomotorycznych. Bez odpowiedniej ilości tego typu doświadczeń ręka przedszkolaka nie będzie przygotowana do późniejszej nauki pisania, co sprawi pierwszoklasiście nie lada problem.
  3. Jeśli dziecko nie lubi rysować, bądź ma z tym trudności nie zmuszaj go i nie krytykuj tylko poszukaj innego sposobu na ćwiczenie tej sprawności. Może to być malowanie farbami ręką, rysowanie palcem na tacy z piaskiem, malowanie farbami na dużych powierzchniach, wodzenie palcem po wzorach i wiele innych.
  4. Chwalmy najmniejsze starania i wytwory dziecka. Pamiętaj jednak, aby nasze komentarze wytworów dziecka były konstruktywne. Unikajmy komentarzy  typu „Piękny rysunek” „Ślicznie”. Zamieńmy je raczej na zdania typu: „Widzę, że włożyłeś w to wiele wysiłku” bądź „starannie pokolorowałeś tego kotka, udało Ci się nie wyjechać poza linie”.

 

 Aby dzieci dobrze radziły sobie z wykonywaniem samodzielnych czynności, muszą rozwinąć motorykę oraz koordynację wzrokowo-ruchowo -słuchową. Jeśli zachowanie dziecka w rozwijaniu tych umiejętności budzi Twój niepokój lub zaobserwowałeś pewne nieprawidłowości warto zasięgnąć opinii specjalisty.

Literatura:

E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska ‘’ Nauczycielska diagnoza gotowości do podjęcia nauki szkolnej ‘’, E. Franus ‘’ Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym- Czwarty, piąty i szósty rok życia ‘’, ‘’Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego’’.